Zgodnie z art. 64 polskiego Prawa prywatnego międzynarodowego „jeżeli zmarły nie dokonał wyboru prawa właściwego do stwierdzenia nabycia spadku po nim to właściwe jest prawo ojczyste z chwili jego śmierci. Spadkodawca w testamencie lub w innym rozrządzeniu na wypadek śmierci może poddać sprawę spadkową swojemu prawu ojczystemu, prawu miejsca swojego zamieszkania albo prawu miejsca swojego zwykłego pobytu z chwili dokonania tej czynności lub z chwili swojej śmierci. W razie braku wyboru prawa w sprawie spadkowej właściwe jest prawo ojczyste spadkodawcy z chwili jego śmierci”. Ponieważ Pani brat posiadał polskie obywatelstwo, to w świetle polskiego prawa również polskie prawo spadkowe będzie regulowało kwestie związane z dziedziczeniem po nim. Ponadto zgodnie z art. 1108 Kodeksu postępowania spadkowego sądami właściwymi do stwierdzenia nabycia spadku po obywatelu polskim są sądy: „Art. 1108. § 1. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy spadkowe, jeżeli spadkodawca w chwili śmierci był obywatelem polskim lub miał miejsce zamieszkania bądź miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej”. Inaczej mówiąc, niemieckie orzeczenia, tj. wydane na podstawie prawa niemieckiego i przez organy niemieckie, stwierdzające nabycie spadku po Pani bracie pozostaną bezskuteczne na terytorium polskim. Tę samą zasadę stosuje prawo niemieckie i uznaje, iż prawem właściwym do zastosowania w przypadku stwierdzenia nabycia spadku po obywatelu niemieckim jest prawo niemieckie. Ponieważ Pani brat miał również obywatelstwo niemieckie, to do uregulowania stosunków prawnych wynikających z dziedziczenia po nim – na terytorium państwa niemieckiego zastosowanie mają reguły prawa niemieckiego. Zgodnie z niemieckim międzynarodowym prawem prywatnym zasadniczo stosuje się prawo spadkowe państwa, którego obywatelstwo posiadał spadkodawca w momencie zgonu. Zgodnie z prawem niemieckim spadek można odrzucić, przestrzegając poniższych punktów. Spadek nie może zostać uprzednio przyjęty (np. przez odpowiednie oświadczenie w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku). Odrzucenie spadku może nastąpić tylko w terminie 6 tygodni. Termin ten rozpoczyna się z chwila, gdy spadkodawca uzyskał informacje o nabyciu spadku oraz o przyczynie powołania do spadku. Termin ten wynosi 6 miesięcy, jeśli ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy było wyłącznie za granica lub jeśli spadkobierca na początku tego terminu przebywał za granica. Odrzucenie spadku następuje poprzez oświadczenie wobec sadu spadkowego, tzn. jest ono skuteczne dopiero wówczas, gdy wpłynie do właściwego sadu spadkowego. Oświadczenie należy złożyć do protokołu sadu spadkowego lub w formie notarialnej. Odrzucenie spadku nie może nastąpić pod warunkiem lub być ograniczone w czasie. Odrzucenie spadku nie może ograniczać się do części spadku (np. do wierzytelności). Sad jedynie przyjmuje oświadczenie. Skuteczność odrzucenia spadku będzie sprawdzana dopiero w ewentualnym postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku lub w razie sporu prawnego dotyczącego prawa spadkowego. W prawie niemieckim, jeśli nastąpiło odrzucenie spadku, spadek traktuje się, jakby nie przypadł on odrzucającemu. Spadek przypada wówczas temu, kto byłby powołany, gdyby odrzucający nie dożył spadku. Osoba powołana do spadku przez rozporządzenie testamentowe, jeśli bez rozporządzenia byłaby spadkobierca ustawowym, może odrzucić spadek jako spadkobierca ustanowiony rozporządzeniem i przyjąć go jako spadkobierca ustawowy. Osoba powołana do spadku na mocy testamentu oraz umowy dziedziczenia może przyjąć spadek z jednego tytułu, a odrzucić z drugiego. Prawo do odrzucenia spadku jest dziedziczne. Należy się jednak zastanowić, czy jest sens odrzucać spadek ze skutkiem przewidzianym przez prawo niemieckie. Ze względu na zasadę stosowania polskiego prawa do stwierdzenia nabycia spadku po polskich obywatelach oraz ze względu na jurysdykcję sądów polskich jako jedynych właściwych do stwierdzenia nabycia spadku po obywatelu polskim – wierzyciel niemiecki, aby móc dochodzić od spadkobierców Pani brata jego długów, musiałby uzyskać stwierdzenie nabycia spadków na podstawie polskich przepisów. Jeżeli spadkobiercy Pani brata zgodnie z prawem polskim odrzucą po nim spadek, nie mogą odpowiadać za zaciągnięte przez niego zobowiązania. W przypadku odrzucenia spadku wierzyciel niemiecki nie uzyska nigdy w Polsce postanowienia o nabyciu spadku przez Panią i pozostałych członków rodziny pani brata. Gdyby nawet wierzyciel Pani brata uzyskał w Niemczech stwierdzenia nabycia spadku po Pani bracie przez jego rodzinę, a następnie na tej podstawie uzyskał w Niemczech orzeczenie zobowiązujące was do zapłaty jakiejś kwoty, to orzeczenie to byłoby niewykonalne Polsce. Wyrok niemiecki zobowiązujący do zapłaty zasądzonej kwoty w pierwszej kolejności musiałby zostać uznany przez sąd polski. Sąd polski nie mógłby jednak uznać wyroku zapadłego w takich okolicznościach ze względu na tzw. klauzlę porządku publicznego przewidzianą w art. 1146 § 1 pkt 7 Kodeksu postępowania cywilnego: „orzeczenie nie podlega uznaniu, jeżeli: (…) uznanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego)”. Uznanie tak zapadłego wyroku niemieckiego przez sąd polski oznaczałoby walidowanie sytuacji, w której osoby niebędące spadkobiercami (ze względu na odrzucenie spadku) odpowiadają za długi spadkowe. Taka sytuacja byłaby definitywnie sprzeczna z polskim porządkiem prawnym. Jeśli zaś chodzi o pytanie dotyczące konsekwencje niepowiadomienia o odrzuceniu spadku kolejnego spadkobiercy, to brak powiadomienia o odrzuceniu spadku powoduje tylko taki skutek, że dla kolejnych uprawnionych do dziedziczenia nie rozpoczyna się dla nich bieg terminu do odrzucenia spadku. Bieg terminu do odrzucenia spadku zarówno w prawie polskim, jak i niemieckim rozpoczyna się od powzięcia wiedzy o swoim tytle do dziedziczenia – w tej sytuacji o odrzucenia spadku przez uprawnionych do dziedziczenia w pierwszej kolejności. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online .